Ik was laatst in een kritieke toestand. De situatie was kritiek. Veel kritiek. Hard ook. In situaties met kritiek zijn vaak ook nog andere situaties gaande. In situaties, zijn trouwens sowieso vaak andere situaties gaande.
Ik vond het niet makkelijk, die kritiek. Niet mals ook. De bekende drie V's popten op. Vechten. Dat deed ik niet. Vriezen. Dat deed ik een beetje. En vluchten. Dat deed ik ook niet. Of het moet zijn, dat ik in gelatenheid vluchtte. Maar da’s dan weer een soort vriezen.
Goed. De dosering was hoog. Dat maakte het niet makkelijker. Want kritiek komt op een of andere manier veel harder aan dan een compliment. Dat schijnt met ons Neanderthaler-brein te maken te hebben. Angst. Dat soort dingen.
Wat ik jammer vond? Dat we niet bij een andere V konden geraken. De V van vragen. Vragen als: wat doe je? Waarom doe je wat je doet? Zijn er nog andere wegen? Zou je dit of dit een keer willen uitproberen? Ik noem maar wat.
Ik vroeg het aan mensen om me heen. Hoe zit dat met kritiek? Iemand zei me: Je mag ook meta reageren hoor. Ik zei: meta??? Ja, om goed op kritiek te kunnen reageren merk ik dat ik het nodig heb om ook even te horen wat je goed vond. Was dat er ook?
Ik vroeg vervolgens: is dat niet verhullend, dan? Hij zei: “Wat dacht je van het angstige kind in je, dat afkeuring ervoer, tot het zichzelf ging afkeuren?? Je hebt geruststelling nodig om als volwassen “jij”, kritiek te kunnen ontvangen. Dat is nu eenmaal hoe het is!
Vandaar dat de kritieksandwich zo populair is. De kritieksandwich. Compliment, kritiek, compliment. Je staat op die manier ook veel meer open voor kritiek. Niet uit narcisme maar uit geruststelling.
Ik vroeg het aan mensen om me heen. Zij zei: "Feedback geven, is totaal overschat. Het kan maar door vier mensen in je leven gegeven worden:
- soms, door je partner
- soms, door je ouders, afhankelijk van je relatie met ze
- bijna altijd, door je beste vriend of vriendin en
- door een door jóu geaccepteerde coach, waarmee je eerst een goed contact hebt opgebouwd.
Jíj bepaalt van wie je feedback wilt ontvangen. Wat je, van wie waardevol vindt! Consent dus. Consent.
Als een willekeurig iemand tegen je zegt: ‘Mag ik jou een tip geven?’ Of iets soortgelijks, is je primaire (nonverbale) reactie vermoedelijk ‘NEE’. En terecht! Want wie is die ander dat -ie denkt dat ie dat zomaar kan of mag?
Die persoon, heeft eerst de bijbehorende waardering en toestemming nodig. Daarbij kun je feedback ook alleen (echt) horen in de verhouding 1 staat tot 4. 1 kritiekpunt staat tot 4 complimenten. Noem het maar gerust een dubbele kritiek-sandwich."
Ik vroeg het aan de mensen om me heen. Hij zei: "Probeer eens de V van voelen. Ga helemaal naar binnen, precies naar daar. Naar daar waar het zich afspeelt. Aanschouw dat, laat je verrassen door het binnen zicht.
Volg het steeds weer veranderende scala van sensaties. Gesloten kluisdeuren openen van binnenuit. Ze smelten, ze verbrokkelen, ze splijten open of ze worden transparant. Het maakt niet uit hoe of hoe lang het duurt. De weg is de crux, niet een doel. Kies voor de enige echte zinvolle vrije keuze die er is: laat het aan je lichaam over. Dat is zelfhelend. Zelf. Helend."
Ik vond het niet makkelijk, die kritiek. Niet mals ook. De bekende drie V's popten op. Vechten. Dat deed ik niet. Vriezen. Dat deed ik een beetje. En vluchten. Dat deed ik ook niet. Of het moet zijn, dat ik in gelatenheid vluchtte. Maar da’s dan weer een soort vriezen.
Goed. De dosering was hoog. Dat maakte het niet makkelijker. Want kritiek komt op een of andere manier veel harder aan dan een compliment. Dat schijnt met ons Neanderthaler-brein te maken te hebben. Angst. Dat soort dingen.
Wat ik jammer vond? Dat we niet bij een andere V konden geraken. De V van vragen. Vragen als: wat doe je? Waarom doe je wat je doet? Zijn er nog andere wegen? Zou je dit of dit een keer willen uitproberen? Ik noem maar wat.
Ik vroeg het aan mensen om me heen. Hoe zit dat met kritiek? Iemand zei me: Je mag ook meta reageren hoor. Ik zei: meta??? Ja, om goed op kritiek te kunnen reageren merk ik dat ik het nodig heb om ook even te horen wat je goed vond. Was dat er ook?
Ik vroeg vervolgens: is dat niet verhullend, dan? Hij zei: “Wat dacht je van het angstige kind in je, dat afkeuring ervoer, tot het zichzelf ging afkeuren?? Je hebt geruststelling nodig om als volwassen “jij”, kritiek te kunnen ontvangen. Dat is nu eenmaal hoe het is!
Vandaar dat de kritieksandwich zo populair is. De kritieksandwich. Compliment, kritiek, compliment. Je staat op die manier ook veel meer open voor kritiek. Niet uit narcisme maar uit geruststelling.
Ik vroeg het aan mensen om me heen. Zij zei: "Feedback geven, is totaal overschat. Het kan maar door vier mensen in je leven gegeven worden:
- soms, door je partner
- soms, door je ouders, afhankelijk van je relatie met ze
- bijna altijd, door je beste vriend of vriendin en
- door een door jóu geaccepteerde coach, waarmee je eerst een goed contact hebt opgebouwd.
Jíj bepaalt van wie je feedback wilt ontvangen. Wat je, van wie waardevol vindt! Consent dus. Consent.
Als een willekeurig iemand tegen je zegt: ‘Mag ik jou een tip geven?’ Of iets soortgelijks, is je primaire (nonverbale) reactie vermoedelijk ‘NEE’. En terecht! Want wie is die ander dat -ie denkt dat ie dat zomaar kan of mag?
Die persoon, heeft eerst de bijbehorende waardering en toestemming nodig. Daarbij kun je feedback ook alleen (echt) horen in de verhouding 1 staat tot 4. 1 kritiekpunt staat tot 4 complimenten. Noem het maar gerust een dubbele kritiek-sandwich."
Ik vroeg het aan de mensen om me heen. Hij zei: "Probeer eens de V van voelen. Ga helemaal naar binnen, precies naar daar. Naar daar waar het zich afspeelt. Aanschouw dat, laat je verrassen door het binnen zicht.
Volg het steeds weer veranderende scala van sensaties. Gesloten kluisdeuren openen van binnenuit. Ze smelten, ze verbrokkelen, ze splijten open of ze worden transparant. Het maakt niet uit hoe of hoe lang het duurt. De weg is de crux, niet een doel. Kies voor de enige echte zinvolle vrije keuze die er is: laat het aan je lichaam over. Dat is zelfhelend. Zelf. Helend."